John Constable

John Constable (1776-1837) is een van de beste landschapschilders aller tijden. Van 19 september t/m 31 januari presenteert Teylers Museum de eerste overzichtstentoonstelling in Nederland van deze meester uit de romantiek. Vanuit Canada, Londen en Oxford komen de mooiste tekeningen, aquarellen en schilderijen naar Nederland.  

​
​

Deze kans om hem in Haarlem te zien kon ik me niet laten ontgaan.​ Het is voor mij even logisch als noodzakelijk geweest dat ik als landschapsschilder John Constable op mijn pad vond. Ik ben uiteraard groot liefhebber en ken zijn werk van museabezoek in Londen (national Gallery, Tate Britain, Victoria and Albert museum) en Edinburgh (national Galleries). 

Hij had een grote bewondering voor oude meesters. En dan met name voor de Hollanders.
De inspiratie die hij bij hen en in het bijzonder bij Jacob van Ruisdael vond is overduidelijk.
Zozeer zelfs dat ook in Engeland zijn schilderijen 'Dutchlike' werden gevonden. 

Constable was overtuigd van het nut van het kopiëren van oude meesters om zijn eigen artistieke  niveau naar een hoger plan te leiden. Naast schildertechniek, kleur en compositorische aspecten nam hij ook soms de maatvoering  als leidraad. Het ging hem uiteindelijk om het begrip van het weergeven vande natuur die je het dichtst kon benaderen door studies te maken naar zijn grote voorbeelden Ruisdael, Rembrandt en Rubens. 

Zo is eigenlijk mijn eigen loopbaan ook begonnen. Constable's uitspraak over een werk van Ruisdael is ook op mij van toepassing: "I have seen an affecting picture by Ruysdael. It haunts my mind and clings to my heart". Ik had dezelfde ervaring bij meerdere doeken van Ruisdael  in 1981 tijdens een grote overzichtsexpositie in het Mauritshuis.   Een  'mindblowing experience' om het in het Engels uit te drukken. Eén van mijn eerste studies was een kopie van het overbekende schilderij, de molen bij Wijk bij Duurstede uit 1670.

de molen bij Wijk bij Duurstede, Jacob van Ruisdael 1670.(Mauritshuis)

gezicht op de sluis en molen van Dedham, 1818

Constable wordt beschouwd als éen van de belangrijkste Engelse schilders van de Romantiek. Volgens conservator van Teylers Terry van Druten, in een artikel in Trouw, komt dit "doordat zijn werk heel persoonlijk is. Het gaat om de plekken die hij kent, het is autobiografisch" . “De watermolen van zijn vader, het pad naar de kerk dat hij vaak liep, het veld waar hij zijn geliefde in het geheim ontmoette. Er zit een sterke lading in de schilderijen. Diepe emotie, de poëzie van de natuur. Het vangen van een gelukkige jeugd – we weten dit omdat hij met een goede vriend uitgebreid over zijn werk correspondeerde.”

gezicht op Londen vanaf Hampstead heath, olieverf op doek 1827

Borrowdale Valley, Lake district., aquarel 1806

gezicht op West Harnham, Salisbury, olieverfschets op papier 1820

In de glooiende weilanden rond het dorp ­East Bergholt in het Engelse graafschap Suffolk, waar Constable zijn beroemdste werken maakte loop je zelfs vandaag de dag nog rechtstreeks het landschap in dat je kent van zijn schilderijen. Het gebied langs het riviertje de Stour wordt dan ook Constable Country genoemd.

"The sky is the chief organ of sentiment"

Vooral zijn studies van luchten zijn superieur en een ware lust voor het oog. Studies die vaak voorzien waren van details over  de exacte datum en tijd en de weersomstandigheden van dat moment. Als amateur metroloog hield hij hierover nauwkeurige notities bij. 

In Engeland werd zijn werk aanvankelijk ondergewaardeerd maar in Frankrijk dachten ze daar gelukkig anders over. Zijn losse manier van schilderen inspireerde een  grote aanhang van zoekende collega's op het continent. Schilders van de school van Barbizon en impressionisten als Monet hadden grote waardering voor zijn kunst. ​

Hoewel ze bedoeld waren om puur als schetsen te dienen en niet als zelfstandige kunstwerken, zijn de pleinair vervaardigde olieverven en aquarellen de hoogtepunten in zijn oeuvre. 
"Nature caught in the very act"


​